ι αλλάζει όταν βιώνεις μια εμπειρία με κλειστά μάτια και γιατί συμβαίνει χωρίς να το καταλαβαίνεις.
Η όραση θεωρείται μία από τις πιο σημαντικές αισθήσεις μας, ιδιαίτερα σε μια εποχή που όλα περιστρέφονται γύρω από την εικόνα. Παρόλα αυτά, στην καθημερινότητα μας βιώνουμε το εξής παράδοξο. Παρόλο που ο τρόπος που ζούμε απαιτεί να έχουμε τα μάτια μας ανοιχτά (και δεκατέσσερα!), υπάρχουν στιγμές που τα μάτια κλείνουν και αναλαμβάνουν οι υπόλοιπες αισθήσεις. Σίγουρα έχεις κλείσει έστω και στιγμιαία τα μάτια σε ένα φιλί, στη πρώτη μπουκιά από το αγαπημένο σου φαγητό, στην προσπάθεια να θυμηθείς ένα όνομα, να ακούσεις ένα τραγούδι, να βρεις λύση σε ένα πρόβλημα ή στην προσπάθεια συγκέντρωσης του μυαλού σου.
Πάμε να δούμε παρέα τις πιο γνωστές περιστάσεις στις οποίες μπλοκάρουμε την αίσθηση της όρασης, και τι σημαίνει αυτό για τη λειτουργία του εγκεφάλου και τη συνολική εμπειρία μας.
Γιατί κλείνεις τα μάτια όταν ψάχνεις έμπνευση;
Σίγουρα σου έχει τύχει κάποια στιγμή στη ζωή σου, να αποζητάς αυτή τη αίσθηση που φέρνει το “Ναι! Το βρήκα!” (Aha!-moment στα αγγλικά) και ασυναίσθητα να κλείνεις τα μάτια για να σου έρθει έμπνευση.
Είτε αναζητάς ένα νέο επιχειρηματικό σχέδιο, είτε τον επόμενο προορισμό στο ταξίδι σου, η επιστήμη υποστηρίζει πως υπάρχει συσχέτιση μεταξύ της στιγμής της “ανακάλυψης” της ιδέας και της όρασης σου. Συγκεκριμένα, υποστηρίζεται πως η έμπνευση είναι πιο πιθανό να χτυπήσει την πόρτα σου όταν κλείνεις τα μάτια, ή απλώς όταν κοιτάς το κενό (ας το πούμε – ένα σταθερό σημείο καλύτερα!)
Οι άνθρωποι αποσυντονίζονται όταν προσελκύεται έντονα η οπτική προσοχή τους καθώς η ενεργοποίηση του εγκεφάλου τους αυξάνεται. Έτσι, τείνουν να αποφεύγουν ερεθίσματα που αποσπούν την προσοχή τους, ώστε να στραφεί η προσοχή προς τα μέσα. Μόλις οι περισπασμοί μειωθούν, οι δημιουργικές ιδέες εμφανίζονται. Αυτή η στιγμή έμπνευσης είναι το αποκορύφωμα μιας σειράς εγκεφαλικών διαδικασιών που συμβαίνουν σε διαφορετικές χρονικές στιγμές στον εγκέφαλο μας.
Όπως ακριβώς το κλείσιμο των ματιών τροφοδοτεί τη φαντασία και τη δημιουργικότητα, το ίδιο ισχύει και όταν βρισκόμαστε αντιμέτωποι με κάποιο πρόβλημα. Ορισμένα προβλήματα λύνονται μέσω συνειδητής ανάλυσης και σε άλλα, η λύση έρχεται στο μυαλό μας πραγματικά από το πουθενά, σε μια έκρηξη διορατικότητας.
Να σου πω την αλήθεια εγώ εστιάζω πάντα σε ένα σημείο με σταθερό βλέμμα. Και κάτι έρχεται!
Γιατί κλείνεις τα μάτια όταν νιώθεις έντονα συναισθήματα ή όταν συγκεντρώνεσαι;
Όταν νιώθεις κάτι έντονο, οι φυσικές εικόνες από το περιβάλλον μπορεί να επηρεάσουν τη συχνότητα η οποία “παράγει” αυτό το συναίσθημα. Με άλλα λόγια, οτιδήποτε βλέπεις εκείνη τη στιγμή, θα σου αποσπάσει σε κάποιο βαθμό την προσοχή, ενώ αυτό το συναίσθημα θα έχει ενεργοποιηθεί και θα προσπαθεί να βρει την κατεύθυνση μέσα σου.
Με το να κλείνεις τα μάτια (που πολλές φορές γίνεται χωρίς να το καταλάβεις) αφήνεις το εσωτερικό του μυαλού σου να σχεδιάσει έναν πίνακα με οδηγό το συναίσθημα που νιώθεις εκείνη τη στιγμή. Προσωπικά έχω κλείσει τα μάτια χωρίς να το καταλάβω και σε στιγμή μεγάλης χαράς και σε στιγμή πόνου. Αυτό συμβαίνει όντως διότι το συναίσθημα κατακλύζει το σώμα και ζητά την απόλυτη προσοχή του.
Πάμε τώρα στη συγκέντρωση. Όταν βιώνουμε μια εμπειρία, μπορούμε να λάβουμε μόνο μια συγκεκριμένη ποσότητα αισθητηριακών πληροφοριών. Έτσι τείνουμε να “απομονώνουμε” τα μη-ουσιαστικά ερεθίσματα για να αυξάνουμε την εσωτερική μας αντίληψη. Παρόλο που εδώ μιλάμε για μπλοκάρισμα της όρασης, σκέψου και άλλα παραδείγματα όπως το να χαμηλώνεις το ραδιόφωνο όταν παρκάρεις (παραδέξου το έχεις κάνει!), ή να κρατάς την αναπνοή σου όταν συμβαίνει κάτι έντονο. Ουσιαστικά ρυθμίζεις τον οπτικό «θόρυβο» ώστε να μπορείς να επεξεργαστείς κάτι σημαντικό.
Αυτή η υποσυνείδητη εστίαση είναι κομμάτι της εξέλιξης μας σαν είδος, καθώς το ίδιο φαινόμενο παρατηρείται και στο ζωικό βασίλειο, όταν υπάρχει αυξημένη επίγνωση της πιθανότητας ενός αρπακτικού να πιάσει ένα θήραμα. Το σώμα παραμένει ακίνητο, τα αυτιά κινούνται σαν ραντάρ και η μύτη αρχίζει να αντλεί αέρα δυναμικά για να εκτιμηθούν τα ερεθίσματα από το περιβάλλον γύρω τους.
Η μείωση του αριθμού των αισθήσεων που χρησιμοποιούμε για να βιώσουμε ένα γεγονός, μπορεί να αυξήσει την ένταση με την οποία αντιλαμβανόμαστε το γεγονός με τις υπόλοιπες αισθήσεις. Για παράδειγμα, το να κλείνεις τα μάτια σου όταν προσπαθείς να ακούσεις έναν ήχο – ακόμη και αν αφήσεις τα μάτια ανοιχτά αλλά σταματήσεις να προσέχεις αυτό που είναι γύρω σου – μπορεί να αυξήσει την ακουστική σου εστίαση, διευκολύνοντας να διακρίνεις ήχους που δεν θα μπορούσες να διακρίνεις εύκολα.
Σε αυτό το σημείο να σου πω και κάτι ενδιαφέρον για τη μνήμη. Η αισθητηριακή απόσπαση της προσοχής μας, κάνει πιο δύσκολο το να συγκεντρωθούμε στο παρόν αλλά και να ανακαλέσουμε στιγμές από τη μνήμη μας. Μιας και μιλάμε για μάτια, η ύπαρξη κάποιου “οπτικού περισπασμού” καθιστά δύσκολο το να θυμηθείς οπτικές λεπτομέρειες. Αντίστοιχα, η απόσπαση της ακουστικής προσοχής καθιστά δύσκολο το να θυμηθείς λεπτομέρειες για πράγματα που άκουσες.
Άρα την επόμενη φορά που θα θες να θυμηθείς που ακριβώς είδες τελευταία φορά τα παπούτσια σου, κλείσε τα μάτια (αρκεί να μην τα έχει κρύψει ο σκύλος σου – true story).
Διάβασε την συνέχεια στο foodandchaos.gr
Σας άρεσε το άρθρο; Μοιραστείτε το!
