Ζούμε πλέον αδιαμφισβήτητα σε μία εποχή που οι καταναλωτές στρέφονται όλο και περισσότερο προς έναν πιο υγιεινό και βιώσιμο τρόπο ζωής. Στο πλαίσιο αυτό, είναι πολλές οι εταιρείες που προσπαθούν να εξελιχθούν, προσαρμόζοντας τις τεχνικές και τη γραμμή παραγωγής τους. Ωστόσο υπάρχουν και αρκετές που μέσω του marketing απλώς προβάλλουν μία τέτοια εικόνα, χωρίς στην ουσία να αλλάζουν τίποτα. Έτσι ακούμε όλο και περισσότερο τον όρο greenwashing.
Τι είναι όμως το greenwashing;
Ο όρος greenwashing αναφέρεται στην τεχνική εξαπάτησης του καταναλωτή μέσω παραπλανητικών πληροφοριών σχετικά με το πώς τα προϊόντα μιας εταιρείας είναι πιο φιλικά στο περιβάλλον, υγιεινά ή βιώσιμα, έχοντας ως απώτερο στόχο τη θετική προβολή της εταιρείας, καταλήγοντας εννοείται στην αύξηση των πωλήσεών της. Ο όρος παρατηρήθηκε πρώτη φορά τη δεκαετία του ’60, όταν ένα ξενοδοχείο τοποθέτησε ανακοινώσεις στους χώρους του ζητώντας από τους πελάτες να χρησιμοποιούν τις πετσέτες
τους για πάνω από μία μέρα, ώστε να σωθεί ο πλανήτης.
Πώς εφαρμόζουν οι εταιρείες την τεχνική του greenwashing;
Πρώτα απ’ όλα μέσω της γλώσσας. Φράσεις όπως “φυσικό προϊόν”, “πράσινο προϊόν”, ‘’παράγεται βιώσιμα’’ σε μία διαφήμιση, κεντρίζουν την προσοχή του καταναλωτή. Για παράδειγμα, εάν κάποιος έχει να διαλέξει μεταξύ δύο προϊόντων με τις επιγραφές “Classic Potato chips” και “Natural potato chips”, πιθανότατα θα αγοράσει το δεύτερο. Αναρωτήθηκε όμως κανείς τι σημαίνει στην πραγματικότητα “φυσικά πατατάκια”;
Φυσικά μαζί με τις λέξεις, έρχεται και η εικόνα. Έχει παρατηρηθεί πως τα τελευταία χρόνια, λόγω της στροφής των καταναλωτών προς ένα διαφορετικό τρόπο ζωής, οι εταιρείες τείνουν
να δίνουν στις συσκευασίες τους πιο φυσικά χρώματα, κοντά στις αποχρώσεις του πράσινου και του καφέ, μιας και ο κοινός νους θα συνδύαζε τα χρώματα αυτά με τα χρώματα της γης και θα έκανε το συνειρμό πως το προϊόν είναι ενδεχομένως πιο φυσικό. Είναι όμως αυτό όντως μία ένδειξη της φύσης του προϊόντος;
1. Κλείσε τα μάτια στη συσκευασία και το σλόγκαν και διάβασε την ετικέτα
Μην επηρεάζεσαι από το πράσινο χρώμα στη συσκευασία, την εικόνα ωκεανών και φυτών, τη λέξη ‘’πράσινο’’. Το μόνο που οι εταιρείες δε μπορούν να κάνουν είναι να παραποιήσουν τα συστατικά των προϊόντων τους. Έτσι, το καλύτερο που έχεις να κάνεις είναι να διαβάσεις την ετικέτα αυτού που αγοράζεις: που παρασκευάζεται; Ποιες είναι οι πρώτες ύλες; Τι συστατικά περιέχει και σε τι περιεκτικότητα;
2. Ψάξε στοιχεία σχετικά με την εταιρεία
Η αλήθεια είναι ότι εταιρείες οι οποίες πιστεύουν στο προϊόν τους και ακολουθούν ηθικές τακτικές, δε διστάζουν να λαμβάνουν και δημοσιεύουν τα αντίστοιχα πιστοποιητικά. Είναι μία καλή ιδέα, λοιπόν, να ψάξεις στο site της εταιρείας και να δεις εάν υπάρχουν πιστοποιητικά σχετικά με τα όσα δηλώνει για το προϊόν. Εκτός από αυτό, μπορείς ακόμα να ψάξεις για τις πρακτικές της εταιρείας, τα όσα δηλώνει ότι πρεσβεύει, ή αλλιώς αυτό που λέμε τη φιλοσοφία της. Όσο αφορά εταιρείες ένδυσης που υποστηρίζουν ότι έχουν φιλικές προς το περιβάλλον σειρές, ψάξε να δεις τι ποσοστό της συνολικής παραγωγής τους είναι αυτές, που παράγονται και τι υφάσματα χρησιμοποιούνται. Τότε μόνο θα καταλάβεις ποιες εταιρείες το κάνουν αυτό μόνο για τις εντυπώσεις, χωρίς να πιστεύουν σε μια πιο βιώσιμη προσέγγιση.
3. Πόσο διαυγής είναι μία εταιρεία;
Το προηγούμενο βήμα μας φέρνει αναπόφευκτα σε αυτό. Ψάχνοντας σχετικά με την εταιρεία μπορείς να δεις κατά πόσο είναι “ανοιχτή” σε όσα εφαρμόζει. Πόσα αποκαλύπτει για τα εργοστάσια στα οποία παράγονται τα προϊόντα και τις τακτικές που ακολουθούνται; Πώς διασφαλίζεται η προστασία του περιβάλλοντος κατά την παραγωγή; Τι υλικά χρησιμοποιούνται; Ποιοι είναι στόχοι της για το μέλλον όσο αφορά τη βιωσιμότητα και κατά πόσο δηλώνει δημόσια τους τρόπους με τους οποίους θα τους κατακτήσει; Αυτές είναι μερικές μόνο από τις ερωτήσεις που οφείλει κάθε εταιρεία να απαντά στους πελάτες της. Μην ξεχνάτε τη διαφορά ανάμεσα στο “Θέλουμε να μειώσουμε τον αντίκτυπο που έχουμε στο περιβάλλον” και στο “Θα μειώσουμε τον αντίκτυπο που έχουμε στο περιβάλλον με τα 1,2,3 βήματα μέσα στα επόμενα x χρόνια”.
4. Κάνε μία έρευνα γενικά το διαδίκτυο
Έτσι μπορεί να βρεις ενδεχομένως σκάνδαλα ή γεγονότα για τα οποία έχει κατηγορηθεί στο παρελθόν μία εταιρεία, καθώς και μαρτυρίες από καταναλωτές. Με τον τρόπο αυτό θα καταλάβεις περισσότερα για τη φιλοσοφία της και τις πρακτικές της.
Τέλος, το πιο σημαντικό από όλα είναι η ενημέρωση!
Εφόσον ενδιαφέρεσαι για το ζήτημα της βιωσιμότητας, ενημερώσου από έγκυρες πηγές πως μία εταιρεία μπορεί να στραφεί προς ένα πιο βιώσιμο τρόπο παραγωγής, ποιες τακτικές μπορεί να ακολουθήσει και σε ποιους τομείς, τι ακριβώς σημαίνουν τα πιστοποιητικά που μπορεί να έχει και πως μπορεί να τα αποκτήσει. Μόνο με τον τρόπο αυτό θα καταφέρεις να αναγνωρίσεις το φαινόμενο του greenwashing και να το απομονώσεις.
Σας άρεσε το άρθρο; Μοιραστείτε το!
