Τα ελληνικά νησιά, με την πλούσια φυσική τους ομορφιά, δεν είναι μόνο τουριστικοί παράδεισοι, αλλά και σημαντικές περιοχές για τη μετάβαση σε μια πιο πράσινη και βιώσιμη οικονομία. Η πρόσφατη υπογραφή της τριμερούς σύμβασης για τη σύσταση του Ταμείου Απανθρακοποίησης των Νησιών, αποτελεί ένα ιστορικό βήμα που ενισχύει την προσπάθεια της Ελλάδας να ηγηθεί στη βιώσιμη ανάπτυξη των νησιωτικών περιοχών.
Τι Είναι το Ταμείο Απανθρακοποίησης των Νησιών;
Το Ταμείο, το οποίο ιδρύθηκε από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, αποσκοπεί στη χρηματοδότηση έργων καθαρής ενέργειας στα ελληνικά νησιά. Η χρηματοδότησή του βασίζεται στη δημοπράτηση δικαιωμάτων εκπομπών CO₂, με τους διαθέσιμους πόρους να εκτιμώνται αρχικά σε 1,6 δισ. ευρώ, ενώ το συνολικό επενδυτικό δυναμικό μπορεί να φτάσει έως και 8,8 δισ. ευρώ μέχρι το 2032, ανάλογα με την τιμή των δικαιωμάτων εκπομπών.
Οι Τρεις Πυλώνες της Απανθρακοποίησης
Το Ταμείο επικεντρώνεται σε τρεις βασικούς τομείς:
- Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ):
- Τουλάχιστον το 50% του προϋπολογισμού θα διατεθεί για νέες εγκαταστάσεις ΑΠΕ, όπως φωτοβολταϊκά, αιολικά πάρκα και υβριδικά συστήματα.
- Υποδομές αποθήκευσης ενέργειας και υπεράκτια αιολικά πάρκα είναι επίσης βασικές προτεραιότητες.
- Διασύνδεση Νησιών:
- Ηλεκτρικές διασυνδέσεις, όπως αυτές των Κυκλάδων και των Δωδεκανήσων, θα επιταχυνθούν, μειώνοντας την ανάγκη για ενεργειακά ρυπογόνες μονάδες στα νησιά.
- Υποδομές για την Αύξηση της Διείσδυσης ΑΠΕ:
- Εγκατάσταση συστημάτων cold ironing στα λιμάνια για την ηλεκτροδότηση πλοίων.
- Δημιουργία υποδομών φόρτισης για ηλεκτρικά οχήματα και κατασκευή ταμιευτήρων για αποθήκευση ενέργειας και διαχείριση υδάτινων πόρων.
Οφέλη για τα Νησιά
Η απανθρακοποίηση προσφέρει πολυδιάστατα οφέλη, όπως:
- Μείωση Εκπομπών: Έως και 15 εκατ. τόνοι CO₂ αναμένεται να εξοικονομηθούν κατά τη διάρκεια ζωής των έργων.
- Ενεργειακή Αυτονομία: Τα νησιά θα αποκτήσουν πρόσβαση σε φθηνότερη, καθαρότερη ενέργεια.
- Ανάπτυξη του Τουρισμού: Με πιο πράσινες υποδομές, η βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη ενισχύεται.
- Τοπική Οικονομία: Η δημιουργία νέων έργων θα κινητοποιήσει επενδύσεις και θα δημιουργήσει θέσεις εργασίας.
Δράσεις και Πρωτοβουλίες
Η πρωτοβουλία αυτή εντάσσεται σε μια ευρύτερη στρατηγική για τα ελληνικά νησιά:
- Πιλοτικά Πράσινα Νησιά: Η Αστυπάλαια, η Χάλκη και η Τήλος αποτελούν ήδη πρότυπα, με έργα ηλεκτροκίνησης, ΑΠΕ και έξυπνων δικτύων.
- Πρόγραμμα GR-Eco Islands: Επενδύει σε νησιωτικές περιοχές για βιώσιμη ανάπτυξη, συνδυάζοντας περιβαλλοντικές, κοινωνικές και οικονομικές δράσεις.
Ένα Πράσινο Μέλλον για την Ελλάδα
Η Ελλάδα, ως κατεξοχήν νησιωτική χώρα, έχει την ευκαιρία να αποτελέσει παράδειγμα παγκοσμίως για την πράσινη μετάβαση. Με έργα όπως το Ταμείο Απανθρακοποίησης, τα ελληνικά νησιά επανατοποθετούνται στον παγκόσμιο χάρτη, όχι μόνο ως τουριστικοί προορισμοί αλλά και ως πρωτοπόροι της βιωσιμότητας και της καινοτομίας.
Η απανθρακοποίηση δεν είναι μόνο περιβαλλοντική αναγκαιότητα, αλλά και ένα όραμα που μπορεί να ενώσει την τοπική αυτοδιοίκηση, την εθνική κυβέρνηση και την Ευρώπη σε έναν κοινό στόχο: ένα καθαρότερο, βιώσιμο μέλλον.
_____
Η υπογραφή της τριμερούς σύμβασης για τη σύσταση του Ταμείου Απανθρακοποίησης των Νησιών αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς την κλιματική ουδετερότητα, ωστόσο δεν στερείται προκλήσεων. Όπως τονίζει το WWF Ελλάς, η απεξάρτηση των νησιών από τα ορυκτά καύσιμα είναι κρίσιμη, όχι μόνο για την περιβαλλοντική βιωσιμότητα αλλά και για τη μείωση του κόστους ηλεκτροδότησης, ιδιαίτερα για τα μη διασυνδεδεμένα νησιά. Παρά την πρόοδο που φέρνει η χρηματοδότηση από το Ταμείο, παραμένει οξύ το ζήτημα της συνεχιζόμενης εξάρτησης της χώρας από το φυσικό αέριο και της έλλειψης σαφούς χρονοδιαγράμματος για την απόσυρση των πετρελαϊκών μονάδων. Η επιτυχία του εγχειρήματος εξαρτάται από την προσεκτική χωροθέτηση των έργων ΑΠΕ, την αυστηρή περιβαλλοντική αξιολόγηση και τη συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών. Το μέλλον της Ελλάδας ως πρωτοπόρου στην πράσινη μετάβαση εξαρτάται από αποφάσεις που ισορροπούν μεταξύ περιβαλλοντικής ευθύνης, κοινωνικής αποδοχής και μακροπρόθεσμης ενεργειακής στρατηγικής.
_____